Aft (Ağız içi yara) Nedir?
Aft’lar ağız içinde görülen belirli dönemlerde tekrarlayan nedeni ise net olmayan ve sadece semptoma yönelik tedavinin mevcut olduğu, iyi bilinen bir ağız mukozası hastalığıdır. Tekrarlayan aftöz stomatit , en yaygın ağız mukozası lezyonu olarak kabul edilir. Bunlar tekrarlayan, çok sayıda, küçük veya oval ülserler olarak ortaya çıkar, sarı zeminlere sahiplerdir.
İlk olarak çocukluk veya ergenlik döneminde ortaya çıkan ortası beyaz, etrafı kızarık haleler ile çevrilidir.
Aftöz ülserler genel popülasyonun % 25’ini etkiler.
3 ayda bir tekraralama oranları % 50 kadar yükselir.
Kadınlarda daha yaygındır.
Yaş ilerledikçe aftöz ülserler artar.
Aftöz ülserlerin nedeni bilinmemektedir ve bu nedenle, hastalıkta hala birçok faktörün rol oynadığı bilinmektedir; hormonal değişiklikler, travma, ilaçlar, aşırı gıda duyarlılığı, beslenme yetersizliği, stres ve tütün-alkol kullanımı etkenler arasındadır.
Aftöz ülserlerin 3 klinik görünümü vardır: Küçük aftlar, büyük aftlar ve uçuğa benzeyen aftöz ülserler.
KÜÇÜK AFTLAR
En yaygın aft formudur ve hastaların yaklaşık % 85’inde bu tip lezyonlar vardır. Ağız boşluğunun keratinize olmayan; dudak & yanak mukozası, ağız tabanı, dilin tabanı ve yanı gibi alanlarda görülürler. Ülserler yüzeyseldir, genellikle 1 cm’den küçük yaklaşık 4-5 mm çaptadırlar. Minör aft yıllarca tekrarlayan ülserasyona rağmen iz bırakmazlar ve 10-14 gün içinde iyileşme eğilimindedir.
BÜYÜK AFTLAR
Küçük aft lezyonlarından daha az yaygındır (tüm aftöz lezyonların yaklaşık % 10-15’i). Bu lezyonlar görünüm olarak minör aftöz lezyonlara benzer; ancak, çapları 10 mm’den büyüktür, daha derindir, sıklıkla iz bırakırlar ve haftalarca aylarca sürebilirler. Bu lezyonlar dudakları, dili, yumuşak damakları tercih eder ve ciddi ağrı ve yutkunma zorluğuna neden olur. İnsan immün yetmezlik virüsü (HIV) ile enfekte hastalarda sıklıkla bulunurlar.
UÇUĞA BENZER AFTÖZ LEZYONLAR
Tüm aft vakalarının yalnızca % 5-10′ unu oluşturur. Herpes simpleks virüsü (uçuk virüsü) enfeksiyonu ile bu terim arasında bir benzerlik vardır. Herpes benzeri aftöz ülserler küçüktür (1-2 mm) ve aynı anda birden fazla ülser (5-100) mevcut olabilir. Karakteristik olarak etkilenen bölgeler, dilin yan kenarları ve orta yüzeyi ile ağzın zeminidir. Ülserler grimsidir ve tanımlayıcı bir kırmızımsı sınırları yoktur, bu da onları ayıretmeyi zorlaştırır. Bu ülserlerin boyutu küçüktür ve ağrılıdır ve yemek yemeyi ve konuşmayı zorlaştırabilir. İyileşmesi 7-14 gün sürebilir ve ataklar arasındaki hastalığın görülmediği süre değişkendir. Bu tip ülserler, genellikle belirgin kırmızı bir görünüm ile birlikte daha büyük birleşik ülser alanları oluşturmak için birleşebilir. Etkilenen hastalar ağırlıklı olarak kadındır ve genellikle bu ülserler diğer tiplerine göre daha geç yaşlarda başlar.
Aft neden çıkar?
- HORMONAL DEĞİŞİKLİKLER
- TRAVMA
- İLAÇLAR
- YİYECEK AŞIRI DUYARLILIĞI
- BESLENME YETERSİZLİĞİ
- STRES
- TÜTÜN KULLANIMI
- KALITSAL YATKINLIK
Aft tedavisi nedir?
Aftların etiyolojisi hala bilinmemektedir ve tedavisinde herhangi bir fikir birliği yoktur, bu nedenle birçok tedavi denenmiştir. AFT tedavisinin amacı semptomları azaltmaktır; ülser sayısını ve boyutunu azaltmak; hastalıksız dönemleri arttırmak hedeflenir. Tedavi yaklaşımı, hastalığın ciddiyeti (ağrı), hastanın tıbbi geçmişi, alevlenmelerin sıklığı ve hastanın ilaçları tolere etme becerisine göre belirlenir.
Bazı hastalarda sadece birkaç gün süren, yılda sadece birkaç kez meydana gelen aftöz ülser dönemleri vardır ve bu dönemlerde ağrı için rahatlatıcı tedaviye ihtiyaç duyulur ve ağız hijyeni korunur. İlaç tedavisi, ağızda birden fazla aftöz ülser lezyonu olan ve şiddetli ağrı semptomları, yeme zorluğu gösteren hastalar için düşünülmektedir.
İlaç uygulamasına başlamadan önce, hastalığın başlamasına neden olan olası beslenme eksiklikleri belirlenir. Yeterli miktarda B12 vitamini ve folik asit tüketmenin, AFT sayısını ve / veya süresini azaltmak için yararlı bir strateji olabileceğini öne sürülmüştür. Geleneksel AFT tedavisi, topikal macunlar, gargaralar, lezyoniçi enjeksiyonlar şeklinde ve sistemik olarak ağız yolundan uygulanmaktadır. Ağrıyı hafifletmek için % 2’lik lidokain hidroklorür gibi topikal bir anestetik kullanılabilir.
Aft lezyonlarının yoğun olduğu dönemlerde acı, ekşi, tuzlu, sıcak gibi irritasyona neden olabilecek yiyecek ve içecek tüketiminden kaçınılmalıdır.
